Chamonix, een van de bekendste bergdorpen van Frankrijk, heeft een opmerkelijke stap gezet: de bouw van nieuwe tweede woningen wordt er voortaan aan banden gelegd. De maatregel is ingevoerd om de stijgende huizenprijzen te temperen, speculatie te bestrijden en het dalend aantal vaste bewoners een halt toe te roepen. De beslissing maakt deel uit van een bredere discussie in Frankrijk over de impact van toerisme en tweede woningen op de leefbaarheid van dorpen en steden.
🏔️ Chamonix: een stad onder druk
Chamonix ligt aan de voet van de Mont Blanc en trekt jaarlijks honderdduizenden toeristen, skiërs en natuurliefhebbers. Deze populariteit heeft echter een keerzijde. Volgens recente cijfers is het aantal vaste inwoners sinds 1990 met 10% gedaald. De oorzaak? Stijgende huizenprijzen, vooral gedreven door de aankoop van tweede woningen door vermogende Fransen en buitenlanders.
Veel woningen staan het grootste deel van het jaar leeg of worden verhuurd via platforms als Airbnb, wat leidt tot een schaarste aan betaalbare woningen voor de lokale bevolking. De burgemeester van Chamonix, Éric Fournier, besloot daarom rigoureus in te grijpen. Nieuwbouwprojecten mogen voortaan uitsluitend gericht zijn op permanente bewoning. Tweede woningen zijn uitgesloten, tenzij het gaat om een renovatie van bestaande bebouwing of om sociale woningbouw.
“We willen dat Chamonix geen openluchtmuseum wordt, maar een echte leefgemeenschap blijft,” aldus Fournier in een interview met Le Monde.
🏘️ Een breder probleem in toeristische regio’s
Chamonix staat niet op zichzelf. In veel populaire Franse regio’s – van de Alpen tot aan de Atlantische kust – speelt hetzelfde probleem. In dorpen in Bretagne, de Provence, op Corsica en langs de Côte Basque is de verhouding tussen tweede woningen en hoofdverblijven steeds schever geworden. In sommige kustplaatsen is meer dan 50% van het woningaanbod een tweede verblijf.
Voor gemeenten betekent dit niet alleen leegstand tijdens het laagseizoen, maar ook een krimpende bevolking, sluiting van scholen en een verschraling van de lokale economie. Jongeren trekken weg omdat ze geen betaalbare woonruimte vinden, wat de vergrijzing versnelt.
🛑 Wetgeving en lokale maatregelen
De Franse overheid heeft al langer oog voor deze problematiek. Er bestaan verschillende juridische instrumenten om de bouw van tweede woningen in te perken, waaronder:
- Toepassing van de “Zonage ABC”: waarmee gemeenten in gespannen woningmarkten meer bevoegdheden krijgen om tweede woningen te reguleren.
- Verhoogde belasting op tweede verblijven: sommige gemeenten passen een belastingverhoging toe op tweede woningen om het onaantrekkelijker te maken om een woning langdurig leeg te laten staan.
- Vergunningen voor seizoensverhuur via platforms als Airbnb: steden zoals Parijs, Lyon en Bordeaux vragen inmiddels een vergunning of stellen een maximum in op het aantal dagen dat een woning mag worden verhuurd.
Toch zijn veel van deze maatregelen niet genoeg, omdat ze alleen de bestaande situatie reguleren. Chamonix gaat daarom een stap verder door actief te sturen op het type nieuwbouw en expliciet nieuwe tweede woningen te verbieden.
🌍 Wat betekent dit voor de toekomst?
De stap van Chamonix kan een precedent scheppen voor andere gemeenten. Zeker in een tijd waarin klimaatverandering, massatoerisme en woningnood steeds vaker met elkaar botsen, groeit het besef dat populaire regio’s niet eindeloos opengesteld kunnen blijven voor speculatief vastgoedgebruik.
Er ontstaat een nieuwe visie op toerisme en lokaal wonen, waarin gemeenschappen centraal staan. Meer dan ooit wordt de vraag gesteld: voor wie bouwen we eigenlijk? En hoe behouden we de sociale cohesie en het dagelijks leven in dorpen en steden die wereldwijd bekend staan als vakantiebestemmingen?
📌 Slotbeschouwing
Het verbod op de nieuwbouw van tweede woningen in Chamonix is geen geïsoleerde maatregel, maar een symbool van een breder probleem in toeristisch Frankrijk. Gemeenten balanceren tussen economische belangen en de leefbaarheid voor hun inwoners. De keuze van Chamonix is moedig, en het valt te verwachten dat andere gemeenten zullen volgen – zeker als blijkt dat het beleid resulteert in een heropleving van de lokale bevolking en economie.
De toekomst van de Franse dorpen en regio’s ligt niet alleen in de handen van toeristen, maar ook – en vooral – in die van hun inwoners.