Soms stuit je op een boek dat je in eerste instantie links laat liggen, maar dat zich later toch opdringt. De Clan van Orban van journalist Tijn Sadée is zo’n boek. De politieke opkomst van Viktor Orbán, zijn greep op Hongarije en de dreiging die zijn autoritaire stijl vormt voor de EU—het zijn thema’s die de laatste jaren ruimschoots aan bod komen in de media. Geen onderwerp waar je, moe van het nieuws rondom autocraten als Orbán en Trump, per se op zit te wachten. Maar wanneer het boek vervolgens opduikt in een Kobo Plus-abonnement, en je het besluit toch op te pakken, blijkt het een meeslepende en bijzonder verhelderende leeservaring.
Een journalistiek en persoonlijk verslag
Sadée is geen buitenstaander die Hongarije van een afstand analyseert. Als journalist woonde hij jarenlang in het land, zag hij Orbán’s transformatie van hoopvolle hervormer naar nationalistisch autocraat van dichtbij, en ontmoette hij tal van Hongaren die de ontwikkelingen in hun land met lede ogen aanzien. Later, als correspondent in Brussel, volgde hij hoe Orbán zijn invloed uitbreidde binnen de EU en met zijn illiberale koers een wig dreef in de Europese samenwerking.
Wat dit boek zo prettig leesbaar maakt, is dat het geen droge politieke analyse is. Sadée verweeft zijn eigen ervaringen, gesprekken en ontmoetingen met Hongaren, journalisten en zelfs Nederlanders die in Hongarije wonen en werken. Dit maakt het boek levendig en toegankelijk, alsof je een lange, uitstekend geschreven longread leest.
De Orbán-methode: een blauwdruk voor autocraten
Een van de meest verontrustende inzichten uit het boek is hoe effectief en berekenend Orbán te werk gaat bij het ontmantelen van de democratie, en hoe zijn methode navolging vindt bij andere leiders—vooral op de Balkan. Wanneer deze landen toetreden tot de EU, kan dat de Unie in ernstige problemen brengen. Sadée schetst dit proces helder en met een journalistieke scherpte die zowel informatief als beklemmend is.
Conclusie
Wie zich zorgen maakt over de toekomst van democratie in Europa, moet De Clan van Orban lezen. Sadée weet met zijn persoonlijke stijl en goed gedocumenteerde inzichten een boek neer te zetten dat niet alleen informatief, maar ook spannend en vlot geschreven is. Het laat zien hoe kwetsbaar democratische instituties kunnen zijn en hoe autocraten als Orbán handig inspelen op de zwaktes van de EU.
Kortom: een aanrader voor wie wil begrijpen hoe macht werkt in het Europa van vandaag—zonder te verzanden in saaie theoretische verhandelingen. Dit boek leest als een meeslepende reportage, en eenmaal begonnen, leg je het niet snel meer weg.