Ik heb onlangs een reeks artikelen geschreven over het nut van een waterkelder of cisterne bij je tweede huis in het buitenland. Het idee achter de waterkelder is dat je hier in de wintermaanden regenwater in kunt opvangen. Waterkelders vind je vooral in kustgebieden waar het grondwater te zout is en daardoor niet bruikbaar. In het binnenland kun je overwegen om grondwater te gebruiken, maar dit brengt ook nadelen met zich mee, zoals uitputting van de watervoorraad of kwaliteitsproblemen. In dit artikel geven we een algemeen overzicht van het aanleggen van een eigen waterput in verschillende Zuid-Europese landen. In een reeks vervolgartikelen gaan we dieper in op de situatie per land.
De afnemende grondwatervoorraad in Zuid-Europa
In veel Zuid-Europese landen is de toegang tot grondwater lange tijd vanzelfsprekend geweest. Door intensieve landbouw, toerisme en klimaatverandering komt de grondwatervoorraad echter steeds meer onder druk te staan.
- Spanje: In sommige regio’s, zoals Andalusië en Murcia, is de grondwatervoorraad al ver uitgeput. Veel waterputten leveren steeds minder water, of het water wordt brak door binnendringend zeewater. In sommige gebieden geldt al een verbod op nieuwe grondwaterboringen.
- Portugal: De Algarve en delen van de Alentejo kampen met structurele watertekorten. Het boren van nieuwe putten wordt hier in sommige gevallen aan banden gelegd, omdat de waterreserves onvoldoende worden aangevuld.
- Frankrijk: In de Provence en de Languedoc neemt de druk op grondwater toe door de wijnbouw en andere landbouwsectoren. Lokale autoriteiten waarschuwen voor dalende grondwaterstanden.
- Italië: In Puglia en Sicilië is water al lange tijd schaars. Op sommige plekken moet men steeds dieper boren om voldoende water te vinden, wat leidt tot hogere kosten en een grotere impact op het milieu.
- Griekenland: Vooral op eilanden zoals Kreta en de Cycladen is grondwater zeer beperkt. Veel waterputten leveren water dat nauwelijks geschikt is voor consumptie door het hoge zoutgehalte.
Een waterput als oplossing – maar met risico’s
Voor Nederlanders die een tweede huis in Zuid-Europa willen kopen, kan het aantrekkelijk lijken om een eigen waterput te slaan. Dit biedt onafhankelijkheid van het openbare waternet en kan voordeliger zijn op lange termijn. Toch zijn er belangrijke factoren om rekening mee te houden:
- Vergunningen en regelgeving
- In veel landen is het niet toegestaan om zomaar een waterput te boren.
- Sommige regio’s hebben strikte regels om overexploitatie van grondwater te voorkomen.
- In Spanje en Portugal worden in sommige provincies geen nieuwe vergunningen meer verstrekt vanwege de uitputting van de watervoorraden.
- Waterkwaliteit
- Niet al het grondwater is geschikt voor consumptie. In kustgebieden kan het water zout zijn door binnendringend zeewater.
- Sommige gebieden kampen met vervuild grondwater door pesticiden en landbouwchemicaliën.
- Water uit diepe grondlagen kan mineralen en metalen bevatten die het minder geschikt maken voor dagelijks gebruik.
- Kosten en onderhoud
- Een waterput boren kost tussen de €5.000 en €20.000, afhankelijk van de diepte en het benodigde pompsysteem.
- Diepere putten vereisen krachtigere pompen, wat leidt tot hogere energiekosten.
- Regelmatig onderhoud en wateranalyses zijn nodig om de kwaliteit en veiligheid te garanderen.
- Duurzaamheid en impact op het milieu
- Het gebruik van grondwater zonder natuurlijke aanvulling leidt op termijn tot verdere uitputting.
- Het slaan van meerdere waterputten in een regio kan de grondwaterstand nog verder verlagen, met negatieve gevolgen voor de natuur en omliggende landbouwgrond.
- Sommige regio’s stimuleren alternatieven, zoals regenwateropvang en efficiënter watergebruik, in plaats van nieuwe waterputten.
Zijn er subsidies beschikbaar?
De meeste Zuid-Europese landen geven geen subsidies voor het boren van nieuwe waterputten, omdat dit het grondwaterprobleem kan verergeren. In sommige gevallen gelden er juist heffingen of restricties op grondwatergebruik.
In enkele regio’s zijn er wel regelingen voor duurzaam waterbeheer, zoals:
- Subsidies voor waterbesparende irrigatiesystemen (Spanje, Portugal, Italië)
- Stimuleringsmaatregelen voor regenwateropvang en -hergebruik (Frankrijk, Griekenland)
- Financiële steun voor innovatieve waterzuiveringssystemen
Conclusie
Een eigen waterput kan een nuttige oplossing zijn voor wie een tweede huis in Zuid-Europa heeft, maar het is geen gegarandeerde of altijd duurzame keuze. In veel landen neemt de grondwatervoorraad af door overmatig gebruik, en in sommige gebieden worden nieuwe waterputten sterk gereguleerd of zelfs verboden.
Voor huiseigenaren die een stabiele watervoorziening willen, is het essentieel om vooraf goed onderzoek te doen naar de lokale situatie. Alternatieve oplossingen, zoals regenwateropvang in combinatie met efficiënte waterzuivering, kunnen een duurzamer en toekomstbestendiger alternatief zijn.