In de podcast De Nedersaksen hoorde ik onlangs dat men vroeger waterkelders gebruikte om regenwater op te slaan. Deze waterkelders werden vooral aangelegd in kuststreken waar men geen gebruik kon maken van waterputten vanwege de verzilting van het water. In Nederland zijn we sinds de aanleg van het waterleidingnetwerk niet meer afhankelijk van waterputten, maar in Zuid-Europa is de situatie anders.

Door de klimaatcrisis is er in Zuid-Europa steeds minder water beschikbaar. Intensieve landbouw en industrieën doen een grote aanslag op de grondwatervoorraad, terwijl regenval onvoldoende is om deze aan te vullen. Voor Nederlanders die een vakantiewoning in Portugal willen kopen, kan het daarom interessant zijn om een waterkelder of cisterne aan te laten leggen. Dit reservoir kan zich gedurende de winter vullen met regenwater, zodat je in de zomer voldoende water hebt. Mocht de cisterne niet voldoende gevuld zijn, dan kun je altijd een tankwagen laten komen om deze bij te vullen.

In dit artikel bespreken we het aanleggen van een waterkelder in Portugal en behandelen we de belangrijkste vragen.

Welke regio’s in Portugal zijn geschikt voor een waterkelder?

Portugal kent grote regionale verschillen als het gaat om waterbeschikbaarheid. Vooral in het zuiden en in bepaalde kustgebieden kan de grondwatervoorraad beperkt of van slechte kwaliteit zijn.

De regio’s waar een waterkelder het meest zinvol is:

• Alentejo – Deze regio heeft een warm en droog klimaat, met weinig regenval in de zomer. Het grondwater is hier vaak schaars.
• Algarve – Door de populariteit van deze regio en het hoge waterverbruik in de zomermaanden is de druk op de watervoorraad groot. In kustgebieden is het grondwater soms brak.
• Midden- en Noord-Portugal (bijv. Castelo Branco en Bragança) – Hoewel deze gebieden meer regen ontvangen dan het zuiden, kunnen afgelegen huizen en boerderijen moeite hebben met een stabiele wateraanvoer.
• Madeira en de Azoren – Op deze eilanden is regenwateropvang traditioneel een belangrijke bron van water.

Kun je een waterkelder zelf bouwen of is het beter om dit te laten installeren?

Het is mogelijk om zelf een waterkelder aan te leggen, maar dit vereist de juiste kennis en middelen. Er zijn verschillende opties:

1. Doe-het-zelf waterkelder – Dit kan een ingegraven kunststof tank zijn of een betonnen reservoir dat je zelf metselt. Dit is goedkoper, maar vergt een goede planning en uitvoering.
2. Professionele installatie – In Portugal zijn er gespecialiseerde bedrijven die ondergrondse wateropslag kunnen aanleggen, inclusief filtersystemen en pompen. Dit is duurder, maar biedt een gegarandeerde waterdichte oplossing.

Voor grotere projecten of wanneer de grondwaterstand een uitdaging vormt, is het verstandig om een professional in te schakelen.

Hoe groot moet de waterkelder zijn?

De benodigde grootte van de waterkelder hangt af van je waterverbruik en het aantal personen in het huishouden. Een schatting:

• Voor een klein huishouden (2-4 personen) – Minimaal 10.000-15.000 liter
• Voor een middelgroot huishouden (4-6 personen) – 20.000-30.000 liter
• Voor een groot huishouden of irrigatiegebruik – 40.000 liter of meer

In de zomer kunnen huishoudens in droge gebieden rekenen op een waterverbruik van 200-400 liter per dag, afhankelijk van extra voorzieningen zoals een zwembad of tuinirrigatie.

Wat zijn de kosten voor de aanleg van een waterkelder?

De kosten variëren sterk afhankelijk van de grootte, materialen en of je het zelf bouwt of laat installeren. Een schatting:

• Kunststof opslagtank (boven- of ondergronds) – €1.000 – €5.000
• Betonnen waterkelder (zelfbouw) – €5.000 – €10.000
• Professionele aanleg van een grote cisterne – €10.000 – €30.000

Factoren die de prijs beïnvloeden zijn graafwerkzaamheden, materialen, filtersystemen en de installatie van pompen.

Zijn er subsidies van de Portugese overheid?

Portugal biedt in sommige regio’s subsidies en belastingvoordelen voor duurzame wateropvangsystemen. Mogelijke steunmaatregelen zijn:

• Regionale subsidies – In droogtegevoelige gebieden zoals de Alentejo en de Algarve zijn er soms overheidsprogramma’s die regenwateropslag stimuleren.
• EU-subsidies – Portugal ontvangt Europese steun voor duurzame waterbeheerprojecten, waarvan sommige ook voor particulieren toegankelijk zijn.
• Belastingaftrek – In sommige gevallen kun je de investering aftrekken van de inkomstenbelasting (IRS).

Het is aan te raden om bij de gemeente (Câmara Municipal) of het regionale milieuagentschap (Agência Portuguesa do Ambiente) te informeren naar mogelijke financiële tegemoetkomingen.

Welke voorschriften gelden in Portugal?

Bij de aanleg van een waterkelder of cisterne moet je rekening houden met:

• Bouwvergunningen – In sommige gemeenten is een vergunning nodig, vooral voor grote ondergrondse reservoirs.
• Milieuregels – In beschermde natuurgebieden kunnen er beperkingen gelden op grondwerkzaamheden en wateropvang.
• Aansluiting op het bestaande watersysteem – Het is meestal niet toegestaan om regenwater direct op het drinkwaternet aan te sluiten.

Moet je het water filteren?

Ja, het filteren van regenwater is essentieel, vooral als het wordt gebruikt voor huishoudelijk gebruik. Een goed systeem bestaat uit:

1. Grof filter – Voor bladeren en vuil
2. Fijn filter – Voor zand en kleine deeltjes
3. UV-filter of actieve koolfilter – Voor bacteriën en organische stoffen

Voor drinkwatergebruik is een aanvullend filtersysteem nodig, of je kunt het water alleen gebruiken voor irrigatie, toiletspoeling en schoonmaakdoeleinden.

Conclusie

Een waterkelder of cisterne aanleggen in Portugal is een slimme en duurzame oplossing voor watertekorten, vooral in droge regio’s zoals de Alentejo en de Algarve. Afhankelijk van je budget en vaardigheden kun je een eenvoudige cisterne zelf bouwen of een professionele installatie laten uitvoeren.

Met een goed gedimensioneerde waterkelder en filtratiesysteem kun je tijdens droge zomers zelfvoorzienend blijven en besparen op waterkosten. Bovendien kunnen subsidies van de Portugese overheid de investering aantrekkelijker maken. Als je een vakantiewoning in Portugal bezit of overweegt er een te kopen, is een waterkelder zeker een optie om te overwegen.

Links

Informatie over het kopen en wonen in Portugal
Waterkelders werpen nieuw licht op geschiedenis van ons drinkwater
Laat je meenemen in de wereld van de Nedersaksische taal en cultuur met de podcast De Nedersaksen!