In dit artikel gaan we in op een minder leuk aspect van het wonen in Zweden. Ik waarschuw je alvast. Ik heb in het verleden op deze website al eens kort aandacht besteed aan radon. Dit is een radioactief gas dat longkanker kan veroorzaken. Het schijnt na roken de belangrijkste oorzaak van longkanker te zijn. En dit gas is aanwezig in de bodem van Zweden. Geen leuk idee. Als je als Nederlander een huis of vakantiewoning in Zweden wil kopen is het wel handig om je bewust te zijn van mogelijke risico’s. Je kunt gelukkig ook maatregelen nemen om de effecten van radon te verminderen.

Laten we eens dieper ingaan op de aanwezigheid van radon in Zweden, hoe je het kunt meten, wat de veilige limieten zijn en welke maatregelen je kunt nemen om het risico te verkleinen.

Is radon overal in Zweden aanwezig?

Helaas is het antwoord hierop: ja, radon komt op veel plaatsen in Zweden voor. Dit heeft te maken met de samenstelling van de bodem. Radon ontstaat door het natuurlijke verval van uranium, dat voorkomt in de gesteenten en bodems van veel Scandinavische landen. Met name in gebieden met veel graniet en andere uraniumhoudende gesteenten is de kans op verhoogde radonconcentraties groot.

De mate waarin radon een probleem vormt, verschilt per regio en zelfs per perceel. Over het algemeen zijn er drie belangrijke bronnen van radon in woningen:

1. De bodem – Radongas kan via kieren en scheuren in de fundering of vloer een huis binnendringen. Dit is de meest voorkomende oorzaak van verhoogde radonniveaus.
2. Bouwmaterialen – Sommige bouwmaterialen, zoals blauw beton (blåbetong), kunnen radon afgeven. In Zweden werd dit materiaal veel gebruikt in huizen die tussen 1929 en 1975 zijn gebouwd.
3. Drinkwater – In sommige gevallen kan grondwater dat gebruikt wordt als drinkwater radon bevatten, vooral als het afkomstig is uit diepe putten.

Hoe kun je radon meten?

Als je een huis in Zweden koopt of overweegt te kopen, is het verstandig om een radonmeting te laten uitvoeren. In Zweden wordt radon gemeten in becquerel per kubieke meter lucht (Bq/m³).

Er zijn twee manieren om radon te meten:

• Langdurige meting (3 maanden of langer): Dit is de meest betrouwbare methode en wordt aanbevolen door de Zweedse autoriteiten. Je plaatst kleine meetdoosjes (radondosimeters) in verschillende ruimtes van het huis en stuurt deze na een paar maanden op naar een laboratorium voor analyse.
• Korte termijn meting (7-10 dagen): Deze meting kan een indicatie geven, maar is minder nauwkeurig omdat radonniveaus sterk kunnen schommelen door ventilatie, weersomstandigheden en seizoensinvloeden.

Wat zijn de veilige limieten?

De Zweedse autoriteiten hanteren een grenswaarde van 200 Bq/m³ voor woningen. Als een huis hogere waarden heeft, wordt aangeraden maatregelen te nemen om de radonconcentratie te verlagen.

Ter vergelijking: in Nederland is de richtwaarde voor radon in woningen lager en ligt op 100 Bq/m³ volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Dit betekent dat woningen in Zweden sneller boven de veilige limiet kunnen uitkomen dan woningen in Nederland.

Kun je radon verwijderen?

Ja, het is mogelijk om de radonconcentratie in een woning te verlagen. De methoden die hiervoor gebruikt worden, zijn afhankelijk van de bron van het radonprobleem:

• Radon uit de bodem: Dit kan worden aangepakt door betere ventilatie van de kruipruimte of kelder, het afdichten van scheuren in de fundering en in sommige gevallen door het installeren van een radonafzuigsysteem (radonsug).
• Radon uit bouwmaterialen: Een effectieve oplossing is het verbeteren van de ventilatie in huis. Soms kan het aanbrengen van een radonwerende verflaag of een extra luchtdichte laag op de muren helpen.
• Radon in drinkwater: Als het probleem in het water zit, kan een beluchtingssysteem of actieve koolstoffilters helpen om radon uit het water te verwijderen voordat het in huis wordt gebruikt.

Het is goed om te weten dat radonproblemen in veel gevallen op te lossen zijn, maar dit kan wel extra kosten met zich meebrengen.

Extra aandachtspunten bij het kopen van een huis in Zweden

Als je een huis in Zweden koopt, is het slim om een paar extra controles uit te voeren:

• Vraag naar een recent radonrapport: In Zweden zijn verkopers verplicht om kopers te informeren over eventuele radonproblemen als zij daarvan op de hoogte zijn. Maar het kan geen kwaad om zelf een radonmeting te laten uitvoeren.
• Controleer of het huis gebouwd is met blauw beton (blåbetong): Dit werd vooral gebruikt tussen 1929 en 1975 en kan verhoogde radonwaarden veroorzaken.
• Check de ventilatie van de woning: Huizen met een goed ventilatiesysteem hebben over het algemeen minder last van radonophoping.
• Bij gebruik van eigen waterput: laat het water testen op radon.

Conclusie

Radon is een serieus aandachtspunt als je overweegt een woning in Zweden te kopen. Hoewel het niet direct zichtbaar is, kan langdurige blootstelling ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Gelukkig zijn er manieren om radonproblemen te detecteren en aan te pakken.

Wil je zorgeloos genieten van je woning in Zweden? Doe dan vooraf een radonmeting en neem indien nodig maatregelen. Zo voorkom je verrassingen en zorg je ervoor dat jouw Scandinavische droomhuis niet alleen mooi, maar ook veilig is.