Wie de grens oversteekt om een nieuw leven te beginnen in het rustige Emsland, in een kunstenaarsstadje als Monschau, of op het platteland van Noordrijn-Westfalen, komt vroeg of laat voor een belangrijke vraag te staan: wat gebeurt er met mijn Nederlandse zorgverzekering als ik in Duitsland ga wonen?
In dit artikel ontrafelen we het complexe web van sociale zekerheid, verdragen en verzekeringsplicht — en geven we je duidelijkheid over wat je moet regelen.
Zorgverzekering en emigratie: de basis
Nederland kent een verzekeringsplicht voor iedereen die in Nederland woont of werkt. Zodra je emigreert en niet meer in Nederland verzekerd bent op basis van arbeid of inkomen, verval je uit het Nederlandse systeem. De kans is dan groot dat je jouw Nederlandse zorgverzekering moet beëindigen. Duitsland neemt het stokje over — en dat heeft gevolgen voor je dekking, kosten en manier van zorgtoegang.
Wanneer vervalt je Nederlandse zorgverzekering?
Je verliest je Nederlandse zorgverzekering in de volgende situaties:
- Je verhuist naar Duitsland én werkt daar
Je betaalt belasting en premies in Duitsland en wordt verzekerd via het Duitse stelsel. - Je verhuist naar Duitsland en hebt geen Nederlands inkomen meer
Ook dan val je onder het Duitse zorgstelsel, tenzij je nog AOW of een Nederlands pensioen ontvangt (zie hieronder). - Je bent met pensioen en verhuist naar Duitsland
Dan kun je meestal niet in Duitsland een reguliere verzekering afsluiten, maar val je onder het Verdragspolis-systeem. - Je woont in Duitsland en werkt in Nederland
Dan blijf je in Nederland verzekerd en behoud je je Nederlandse zorgverzekering. Wel moet je een S1-formulier aanvragen waarmee je ook toegang krijgt tot zorg in Duitsland.
De Verdragspolis bij AOW of pensioen
Ben je gepensioneerd en ontvang je AOW of een Nederlands overheidspensioen? Dan kom je meestal in aanmerking voor een verdragspolis. Je blijft formeel onder de Nederlandse sociale zekerheid vallen, maar je wordt medeverzekerd in Duitsland.
In dat geval:
- betaal je een bijdrage aan het CAK (Centraal Administratie Kantoor)
- heb je recht op zorg in Duitsland via de Gesetzliche Krankenversicherung
- hoef je geen aparte Duitse zorgverzekering af te sluiten
Je meldt je in Duitsland aan bij een Krankenkasse, die je medische kosten afhandelt op basis van het S1-formulier van het CAK.
Wat als je werkt in Duitsland?
Ga je werken bij een bedrijf in Aken of als zelfstandige in Berlijn, dan sluit je een Duitse zorgverzekering af. Dat kan een publieke (GKV – Gesetzliche Krankenversicherung) of een particuliere verzekering zijn (PKV – Private Krankenversicherung), afhankelijk van je inkomen en arbeidsstatus.
Let op: je mag dan geen Nederlandse zorgverzekering meer aanhouden. Het is belangrijk om je verzekering tijdig stop te zetten om boetes te voorkomen.
Wat als je in Nederland blijft werken?
Woon je net over de grens, bijvoorbeeld in Kranenburg, maar werk je nog steeds in Nederland? Dan blijf je gewoon verzekerd in Nederland via de basisverzekering. Wel moet je een S1-formulier aanvragen bij je Nederlandse zorgverzekeraar en je inschrijven bij een Duitse Krankenkasse om toegang te krijgen tot zorg in Duitsland.
Je hebt dan recht op zorg in beide landen, maar declaratie loopt via Nederland.
Vergeet de uitschrijving niet!
Bij emigratie moet je je uitschrijven bij je Nederlandse gemeente. Deze uitschrijving wordt doorgegeven aan instanties zoals de SVB (Sociale Verzekeringsbank), het CAK en je zorgverzekeraar. Neem ook zélf contact op met je zorgverzekeraar om alles goed af te stemmen.
Wat zijn de kosten in Duitsland?
De kosten van zorg in Duitsland hangen af van het type verzekering:
- Bij een publieke Krankenkasse (zoals AOK, TK of Barmer) betaal je ca. 15-16% van je bruto-inkomen, deels door werkgever betaald.
- Bij een particuliere verzekering (PKV) betaal je een vaste premie, gebaseerd op leeftijd, gezondheid en dekking. Deze premies kunnen voor ouderen snel oplopen.
Gepensioneerden met een verdragspolis betalen aan het CAK een inkomensafhankelijke bijdrage, vaak lager dan de reguliere premie in Duitsland.
Samengevat
Verhuis je naar Duitsland, dan is de kans groot dat je je Nederlandse zorgverzekering verliest — tenzij je blijft werken in Nederland. In plaats daarvan word je verzekerd via het Duitse stelsel: publiek, particulier of via een verdragspolis. De juiste stappen nemen — zoals uitschrijven in Nederland, het aanvragen van een S1-formulier, en aanmelden bij een Krankenkasse — voorkomt veel administratief gedoe.
Let op: regelgeving kan veranderen en uitzonderingen zijn mogelijk. Raadpleeg het CAK, je Nederlandse zorgverzekeraar en de Duitse Krankenkasse voor actuele informatie.
💬 Heb je een specifieke vraag over het kopen van een woning in het buitenland? De informatie op deze website is algemeen, maar jouw situatie is uniek. Stuur gerust een e-mail naar info@affidata.nl – ik help je graag verder!