CPO is een vorm van woningbouw waarbij een groep particulieren zelf de opdrachtgever is van een bouwproject. Dit betekent dat je samen met anderen een stuk grond koopt, een architect en aannemer in de arm neemt, en de woningen naar eigen wens laat bouwen. De groep regelt zelf het hele proces, zonder tussenkomst van projectontwikkelaars.
Het grote voordeel hiervan is dat je veel invloed hebt op:
✅ De indeling van je woning
✅ De architectuur en uitstraling van het project
✅ De gebruikte materialen en duurzaamheid
✅ De gemeenschappelijke voorzieningen (zoals een gedeelde tuin of een gezamenlijke ruimte)
Omdat er geen commerciële ontwikkelaar aan te pas komt, kunnen de bouwkosten lager uitvallen dan bij reguliere nieuwbouwprojecten.
Voor wie is CPO interessant?
CPO is niet voor iedereen geschikt, maar het kan een goede optie zijn voor de volgende groepen:
1. Starters en jonge gezinnen
Voor jonge huishoudens is een koopwoning steeds moeilijker te vinden. Door samen te bouwen via CPO kunnen betaalbare woningen worden gerealiseerd die aansluiten bij hun woonwensen. Bovendien kunnen zij invloed uitoefenen op het ontwerp, zodat bijvoorbeeld woningen kindvriendelijk en energiezuinig worden gebouwd.
2. Senioren en 50-plussers
Veel ouderen willen kleiner wonen, maar vinden weinig geschikte woningen. CPO kan een oplossing zijn om samen met leeftijdsgenoten een levensloopbestendige woongemeenschap te bouwen, bijvoorbeeld een knarrenhof: een hofje waar senioren samenwonen en elkaar ondersteunen.
3. Duurzaamheidsliefhebbers
Wie graag duurzaam en energiezuinig wil wonen, maar geen passende woning vindt, kan via CPO een bijna energieneutrale (BENG) woning of zelfs een zelfvoorzienend huis realiseren. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor zonnepanelen, een warmtepomp en circulaire bouwmaterialen.
4. Mensen die een hechte woongemeenschap willen
Sommige mensen vinden het prettig om niet anoniem in een woonwijk te wonen, maar juist in een gemeenschap waar bewoners elkaar kennen en ondersteunen. Dit kan bijvoorbeeld een groep vrienden zijn die samen een woonproject opzet, of een groep gelijkgestemden met gedeelde idealen (zoals een ecologisch woonproject).
5. Mensen met specifieke woonwensen
Wie droomt van een bijzondere woning, zoals een woonhof, lofts in een voormalige fabriek, tiny houses of een woongemeenschap met gedeelde voorzieningen, kan via CPO meer invloed uitoefenen op het ontwerp en de uitvoering.
Hoe verloopt een CPO-project?
Een CPO-project doorloopt verschillende fasen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste stappen.
1. Oprichting van een groep en vereniging
CPO begint met een groep particulieren die gezamenlijk wil bouwen. De groep richt een vereniging of stichting op om het project te organiseren. Hierin worden afspraken vastgelegd over de samenwerking en de verdeling van kosten en risico’s.
2. Zoektocht naar een geschikte locatie
De groep moet een bouwkavel vinden waarop de woningen kunnen worden gerealiseerd. Dit kan een kavel zijn die door de gemeente beschikbaar wordt gesteld voor CPO, maar ook een particulier terrein. De groep kan via de gemeente vaak ondersteuning krijgen bij deze stap.
3. Financiering regelen
Omdat een CPO-project een collectieve aanpak vereist, is er ook collectieve financiering nodig. Dit betekent vaak dat elk lid van de groep individueel een hypotheek afsluit. Soms zijn er speciale leningen beschikbaar via gemeenten of woningcorporaties.
4. Architect en aannemer selecteren
De groep kiest een architect en aannemer om het project vorm te geven. Omdat er geen projectontwikkelaar tussen zit, hebben de toekomstige bewoners veel invloed op het ontwerp en de bouwmaterialen.
5. Ontwerpen en vergunningen regelen
Er wordt een bouwplan en begroting opgesteld. De architect maakt de tekeningen, waarna de groep de vergunningen bij de gemeente aanvraagt. Dit kan enige tijd in beslag nemen, afhankelijk van de complexiteit van het project en de lokale regelgeving.
6. De bouwfase
Zodra de financiering en vergunningen rond zijn, kan de bouw beginnen. De groep blijft hierbij betrokken en kan in overleg met de aannemer aanpassingen maken waar nodig.
7. Oplevering en bewoning
Na de bouwfase worden de woningen opgeleverd en kan de groep verhuizen. Vaak blijven de bewoners ook na oplevering betrokken bij het beheer van de gezamenlijke voorzieningen.
Wat zijn de voordelen en nadelen van CPO?
✅ Voordelen van CPO
✔ Lagere kosten: Er is geen projectontwikkelaar die winst hoeft te maken, waardoor de woningen vaak goedkoper zijn.
✔ Meer inspraak: De bewoners hebben veel invloed op het ontwerp, de materialen en de indeling.
✔ Duurzaamheid: De groep kan zelf kiezen voor milieuvriendelijke bouwmethoden en energiebesparende maatregelen.
✔ Gemeenschapsgevoel: Je bouwt samen met gelijkgestemden, wat kan leiden tot een sterke sociale cohesie.
✔ Maatwerk: Woningen kunnen worden aangepast aan de specifieke wensen van de bewoners.
❌ Nadelen van CPO
✖ Langere doorlooptijd: Een CPO-project kost veel tijd en kan enkele jaren duren voordat het gerealiseerd is.
✖ Complexe organisatie: De bewoners moeten zelf veel regelen, wat niet voor iedereen weggelegd is.
✖ Financiële risico’s: De kosten kunnen hoger uitvallen dan begroot, en als een groepslid afhaakt, kan dat financiële gevolgen hebben.
✖ Afhankelijkheid van de groep: De samenwerking met anderen kan soms moeizaam verlopen, zeker als er meningsverschillen ontstaan.
Voorbeelden van CPO-projecten in Nederland
Er zijn in Nederland al veel succesvolle CPO-projecten gerealiseerd, zoals:
🏡 Knarrenhof in Zwolle – Een woonhof voor ouderen die samen een hechte woongemeenschap vormen.
🏡 Het Groene Hof in Nijmegen – Een duurzaam CPO-project met energiezuinige woningen en een gemeenschappelijke tuin.
🏡 Centraal Wonen-projecten – CPO-woningen waar bewoners privéwoningen hebben, maar ook gedeelde faciliteiten zoals een gemeenschappelijke ruimte.
Conclusie: is CPO iets voor jou?
CPO is een interessante optie voor mensen die betaalbaar, duurzaam en op maat willen bouwen, maar het vergt ook geduld en betrokkenheid. Het is vooral geschikt voor mensen die:
✔ Een actieve rol willen spelen in het bouwproces
✔ Openstaan voor samenwerking met anderen
✔ Op zoek zijn naar een woning die niet standaard is
✔ Willen besparen op kosten door zelf de regie te houden
Voor wie de tijd en energie heeft om zich in een collectief bouwproject te verdiepen, biedt CPO unieke kansen om een woning te realiseren die volledig aansluit op je woonwensen.