Voor steeds meer Nederlanders is het een aantrekkelijke gedachte: een huis net over de grens in Duitsland én een eigen onderneming. Misschien heb je een vak als timmerman, coach of webdesigner, of wil je een Bed & Breakfast beginnen in een Duits dorpje waar de ruimte én rust nog voelbaar zijn. Maar hoe pak je dat aan, ondernemen in Duitsland? Wat moet je regelen, waar moet je je inschrijven, en hoe zit het met belastingen en verzekeringen? In dit artikel zetten we het hele traject voor je op een rij, zodat jij met een gerust hart kunt starten.
🌍 Waarom een bedrijf starten in Duitsland?
Duitsland is niet alleen een groot economisch bolwerk, maar biedt ook ruimte voor kleinschalige ondernemers. Zeker in grensregio’s als het Emsland, Münsterland of de Niederrhein liggen volop kansen voor Nederlanders met een goed idee. De voordelen?
✅ Minder regeldruk voor kleine eenmanszaken
✅ Lage bedrijfskosten en betaalbare bedrijfsruimte
✅ Grote afzetmarkt net over de grens
✅ Duitsers waarderen vakmanschap en betrouwbaarheid
Maar let op: Duitsland kent een sterke bureaucratische cultuur. Goed voorbereid beginnen is essentieel.
🏁 Stap 1: Kies je rechtsvorm
De meeste Nederlandse ondernemers starten in Duitsland als eenmanszaak, oftewel een Einzelunternehmen.
Er zijn grofweg drie hoofdvormen:
- Einzelunternehmen (eenmanszaak)
- Meest eenvoudige vorm, geen startkapitaal vereist
- Je bent persoonlijk aansprakelijk
- Inschrijving bij gemeente (Gewerbeanmeldung) verplicht
- GbR (Gesellschaft bürgerlichen Rechts)
- Vergelijkbaar met een Nederlandse VOF
- Voor samenwerkingsverbanden tussen twee of meer natuurlijke personen
- Eenvoudige oprichting, geen notaris nodig
- GmbH (Gesellschaft mit beschränkter Haftung)
- Vergelijkbaar met een Nederlandse BV
- Minimaal startkapitaal: €25.000 (€12.500 bij oprichting vereist)
- Notariële oprichting verplicht
Voor de meeste starters in de grensregio is de Einzelunternehmen de logische keuze.
📝 Stap 2: Gewerbeanmeldung (bedrijfsregistratie)
Een bedrijf starten in Duitsland begint bij de Gewerbeanmeldung — de inschrijving bij het lokale Gewerbeamt (meestal onderdeel van het Rathaus of Bürgerbüro).
Wat heb je nodig:
- Geldig paspoort of identiteitskaart
- Adresbewijs (Anmeldung in Duitsland)
- Omschrijving van je werkzaamheden
- Eventueel diploma’s of vergunningen (afhankelijk van beroep)
Je vult een formulier in, betaalt een kleine bijdrage (ca. €20–€50), en ontvangt een Gewerbeschein: het bewijs dat je officieel als ondernemer staat geregistreerd.
📌 Let op: beoefen je een vrij beroep (Freier Beruf, zoals architect, journalist of therapeut), dan hoef je géén Gewerbeanmeldung te doen, maar meld je je direct bij het Finanzamt.
💰 Stap 3: Aanmelden bij het Finanzamt
Na de Gewerbeanmeldung ontvang je binnen enkele weken post van het Finanzamt (Duitse belastingdienst). Zij sturen je een vragenlijst (Fragebogen zur steuerlichen Erfassung) waarin je o.a. aangeeft:
- Wat je gaat doen
- Hoeveel omzet je verwacht
- Of je btw-plichtig bent (Umsatzsteuerpflicht)
- Of je de vereenvoudigde regeling voor kleine ondernemers wilt toepassen (Kleinunternehmerregelung)
Na verwerking ontvang je je Steuernummer (vergelijkbaar met een fiscaal nummer voor je onderneming).
🧾 Belasting: hoe werkt dat?
In Duitsland betaal je als zelfstandige onder andere:
- Einkommensteuer (inkomstenbelasting)
Afhankelijk van je winst. Tot €10.908 (2023) geldt belastingvrijstelling. - Umsatzsteuer (btw)
- Standaard 19%, gereduceerd tarief 7% voor bepaalde branches
- Kleine ondernemers met minder dan €22.000 omzet kunnen zich vrijstellen (Kleinunternehmerregelung)
- Gewerbesteuer (bedrijfsbelasting)
- Afhankelijk van gemeente en winst
- Pas vanaf ca. €24.500 winst per jaar van toepassing
💡 Als grenspendelaar moet je ook opletten waar je sociale premies en pensioen opbouwt — zeker als je nog deels in Nederland werkt of opdrachten hebt.
🛡️ Verzekeringen: wat is verplicht?
Anders dan in Nederland is het afsluiten van verzekeringen in Duitsland vaak verplicht of sterk aangeraden.
Belangrijkste verzekeringen:
- Zorgverzekering (Krankenversicherung)
→ verplicht voor iedereen, particulier of via gesetzliche Krankenkasse - Pensioenverzekering (Rentenversicherung)
→ verplicht voor bepaalde beroepen of bij structureel hoge omzet - Bedrijfsaansprakelijkheid (Betriebshaftpflicht)
→ vooral voor ondernemers in de bouw, zorg of dienstverlening - Ongevallenverzekering (Unfallversicherung)
→ vaak verplicht bij risicoberoepen
🧠 Handige tips voor starters net over de grens
- ✅ Gebruik Nederlandse referenties en diploma’s, maar laat ze indien nodig officieel vertalen of erkennen.
- ✅ Maak gebruik van grensoverschrijdende steunpunten zoals het Grensinfopunt (GIP) of EUREGIO.
- ✅ Open een Duitse bankrekening op naam van je bedrijf. Dit maakt btw-afdracht en verzekeringsbetalingen eenvoudiger.
- ✅ Laat je administratief ondersteunen door een Steuerberater (belastingadviseur) — veel goedkoper dan een Nederlandse boekhouder.
📌 Samengevat
Een eigen bedrijf starten in Duitsland is verrassend haalbaar — zeker in de grensstreek. De bureaucratie is stevig, maar gestructureerd. Wie weet wat hij moet doen, komt er vlot doorheen.
Of je nu een webdesigner, kapper, klusser of consultant bent: met de juiste voorbereiding, een heldere inschrijving en betrouwbare administratie bouw je snel een solide basis op in je nieuwe Duitse woonplaats.
💬 Heb je een specifieke vraag over het kopen van een woning in het buitenland? De informatie op deze website is algemeen, maar jouw situatie is uniek. Stuur gerust een e-mail naar info@affidata.nl – ik help je graag verder!